Selahattin Adil Paşa - Murat Kütükçü - Akademisyen Kitabevi

Yakın Türk tarihine damga vuran olaylara etki etmesine rağmen zamanla unutulmaya yüz tutmuş kahramanlardan birinin biyografisini sunmak, kendisini bir kere daha anmak ve tarihe ışık tutmak maksadıyla Selahattin Adil’in hayatı özetlenmiştir. Selahattin Adil; babası ve ağabeyi gibi askerliği seçmiş, emekliliği sonrası ticaret ve sanayi ile uğraşmış, milletvekili olarak siyaset yapmıştır.

Askerlik hayatı Osmanlı Devleti’nin son, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş dönemlerinde kritik, zorlu ve en stratejik bölgelerde komutanlıklarla geçmiştir. Kurmay Subay olarak Trablusgarp ve Balkan savaşlarına katılmış, Çanakkale 18 Mart Deniz Muharebesi’nin en yoğun anlarını yönetmiş, Anafartalar Savaşlarında Tümeniyle kahramanlık timsali olmuş, ilk işgallere sahne olan Güney Cephesi’nde özellikle Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana direnişlerini komuta etmiş, Sakarya Meydan Muharebesi’nde Mangaldağı savunması ile görevlendirilmiş, mütareke döneminde İstanbul Komutanı olarak işgal kuvvetleri komutanlarıyla ilişkileri milis çalışmalarına destek olmuştur.

Ayrıca ifade edilmelidir ki; Çanakkale Müstahkem Mevki Kurmay Başkanı olarak Müstahkem Mevki Komutanı Albay Cevat Çobanlı’nın dönüşüne kadar tarihi bir zaferle sonuçlanan 18 Mart Çanakkale Deniz Muharebesi’nin en kritik anlarını yönetmiştir. Ticari hayatı emekliliği sonrası maddi imkânsızlıklarla başlamış, yabancı şirket temsilcilikleri yapmıştır. Sanayiye ilk Türk elektrik kablosu fabrikasını kurarak atılmış, maden işletmeciliği yapmıştır.

1950’de Demokrat Parti Ankara milletvekilli olarak meclise girmiş, özellikle askeri konularda söz almıştır. Dönemin politikasında etkisiz kaldığını, mevcut duruma ayak uyduramadığını düşünerek süresi dolmadan istifa etmiştir. Mütevazı kişiliğiyle tanınan Selahattin Adil Fazile Siret Hanım’la evlenmiş, ikisi kız biri erkek olmak üzere üç çocukları olmuş, birinci kuşak ailesinden günümüzde hayata devam eden kalmamıştır.