Siyakat Yazısı (Metin Çözümlemeli) - Necati Kurt - Bilge Kültür Sanat

Elinizdeki çalışma; Osmanlı dönemine ait ve daha ziyade maliye ve evkaf teşkilatında kullanılan ‘Siyâkat’ yazı türünü inceleme faaliyetidir. Osmanlıcayı iyi bilenlerin dahi okumakta zorluk çektiği siyâkat yazısının anlaşılması da ayrı bir meseledir. Zira bu yazının kendine has bir üslubu, ifade tarzı ve dili vardır. Yaptığımız bu çalışmayla, söz konusu problemleri aşmaya katkı sağlamaya çalıştık.

Konuyla alakalı daha evvel kaleme alınan kıymetli çalışmalar, -genel itibariyle- vesikaların çevirisi ve metnin sonuna lügatçe eklemekten ibaret kalmaktadır. Ancak, siyâkat yazısının anlaşılmasında bunun kâfi olmadığı görüşü, Osmanlı Arşivi’nde senelerce çalışan birçok mesai arkadaşımızın da dillendirdiği bir husustur. Vesikaların okunup anlaşılması ve kritik edilebilmesi için -daha evvelki çalışmalar göz önünde bulundurularak- “metin çözümlemeli” bir tarz geliştirmeye çalıştık.

Yüz on yedi vesika üzerinde yapılan bu ayrıntılı çalışmada belgelerin olabildiğince net ve okunabilir olmasını göz önünde bulundurduk. Siyâkat yazısı ile rakamlarının okunmasındaki güçlüğü aşmak adına orijinal vesikalardan kopyaladığımız kelime, tabir ve siyâkat rakamlarının karşılıklarını verdik. Metnin sonuna da siyâkat yazısında geçen kelime ve ıstılahlarla alakalı bir lügatçe ilave ettik.

Tecrübelerimizle sabit olan şu ki, siyâkat yazısını öğrenenler, bu yazıyla yazılan belgeleri, -Osmanlı vesikalarında yer alan- Rika, Dîvânî gibi yazı türleriyle yazılan vesikalardan daha kolay kritik edebilme kabiliyetini kazanacaklardır. Vesikaların tamamı Osmanlı Arşivi’nden alınmış olup size, bu müessesede çalışmamız esnasında elimizden geçen binlerce vesikanın arasından derlediğimiz bir buket takdim ediyoruz. Sizleri, bulmaca çözümünden çok daha keyifli olan siyâkat yazısını okuyup öğrenerek anlamaya davet ediyoruz.